„Moje dziecko właściwie nie je warzyw, a owoce, to tylko wybrane” – często słyszę od rodziców, którzy obawiają się, że ich dzieci nieodpowiednio się odżywiają. Właściwie, to dość naturalne zjawisko występujące szczególnie w młodszym wieku. Istnieje kilka powodów o podłożu biologicznym i psychologicznym, które skutecznie zmniejszają szansę na stałą obecność warzyw w diecie Twojego dziecka. Są też sposoby na przeciwdziałanie tym czynnikom. W wielu sytuacjach uratuje nas spokój i cierpliwość. Serio, moim zdaniem to najważniejsze elementy wpierające Twoje dziecko przy wprowadzaniu nowych produktów do jego diety. Nooo i jeszcze modelowanie. Poniżej zebrałam najważniejsze powody niejedzenia warzyw i sposoby, których uwzględnienie może wesprzeć dzieci i zmniejszyć u nich lęk przed nowym i nieznanym.
Niska gęstość energetyczna tych produktów i ich specyficzny gorzkawy smak.
Dzieci mają naturalną, wrodzoną preferencję do smaku słodkiego (mleko mamy), a także do słonego i do tłustych potraw. Dlatego, wprowadzając nowy produkt (np. warzywo do diety), można połączyć je z innym bardziej słodkim produktem, np. z owocem, które jest znane i lubiane.
Rodzaj karmienia w okresie wczesno-niemowlęcym
Generalnie dzieci karmione piersią chętniej dopuszczają w swojej diecie nowe produkty, niż dzieci karmione mlekiem modyfikowanym. Ma to związek ze zmieniającym się smakiem mleka mamy w zależności od jej diety, co lepiej przygotowuje malucha do próbowania w przyszłości nowych produktów.
Neofobia, czyli niechęć do próbowania tego, co nowe
Początek neofobii przypada zwykle na 18-24 m.ż. Dla dziecka jest to okres intensywnego poznawania świata, budzi się ciekawość otoczenia, ekscytujące jest wszystko co nowe. Jednocześnie, dla malucha jadalne produkty to te, które są znane. Te zaś, które mają gorzki smak (specyficzny posmak warzyw), mogą być odbierane jako zagrożenie. Jest to ewolucyjnie wykształcony mechanizm, mający zmniejszać ryzyko zagrożenia, stąd też wynika niechęć do próbowania warzyw. Okres ten łączy się również z silną potrzebą wyrażania swojej autonomii. Warto ją uwzględnić podczas proponowania nowych produktów spożywczych.
Model żywienia w domu
Wybory dzieci zwykle odzwierciedlają te rodzicielskie ;). Modelowanie jest udokumentowanym, jednym z najsilniejszych, predyktorem nawyków żywieniowych u dzieci. Nic tak nie kształtuje wyborów żywieniowych jak nauka poprzez obserwację szczególnie najbliższych, z którymi łączy nas więź;
Dostęp do warzyw i owoców
W myśl zasady: rodzic decyduje, co dziecko zje, a dziecko – ile danego produktu zje (mam na myśli szczególnie pierwsze lata życia), zwiększanie dostępu do produktów i potraw warzywnych może pozytywnie wpłynąć na ilość spożywanych warzyw. Jednak niech Cię nie zwiedzie prostota tego czynnika. Ten korzystny wpływ niekoniecznie ma miejsce tu i teraz. Mam na myśli to, że może się okazać, że Twoje dziecko pomimo stałej dostępności do warzyw i tak ich nie spróbuje. Być może jeszcze nie jest gotowe, być może właśnie przechodzi etap neofobii, a być może jest po prostu na nie. Jeśli jednak warzywa znajdują się w otoczeniu dziecka, to niejako wrastają w jego świadomość (kontekst społeczno-środowiskowy), co powoduje, że chętniej później włączają je do diety. Z ekspozycją wiąże się też liczba prób, jakie podejmujesz, proponując dziecku określone warzywo. Nie poddawaj się za pierwszym, czy drugim razem. Nie rezygnuj nawet po piątej czy dziesiątej próbie (właściwie to warto tutaj napisać – w ogóle nie rezygnuj ;)). Po prostu cierpliwie, bez nakłaniania proponuj. Spróbuj również wziąć pod uwagę różnorodność. Jeśli myślisz o wprowadzeniu nowego produktu, możesz spokojnie go wymieniać z innymi produktami, które aktualnie również próbujesz wprowadzić do diety. Badania wykazały, że różnorodność ostatecznie zwiększa szansę na akceptację nowości.
Emocje podczas posiłków
W trakcie posiłku może pomóc zatrzymanie się na chwilę i sprawdzenie, czy nie podejmujemy próby usilnego namawiania malucha do zjedzenia warzywa? Czy może ono czuć presję z Twojej strony? Czy próby spożycia warzywa wiążą się u Twojego dziecka lub u Ciebie z napięciem? Taki klimat wokół posiłku z pewnością nie zachęci, by z entuzjazmem próbowało nowych produktów i potraw.
Wpływ
Moim zdaniem bardzo pomaga pamiętanie, że nie mamy wpływu na wszystko. Jeśli martwi Cię sposób żywienia Twojego dziecka, poszukaj wsparcia. Poza naturalną, przejściową niechęcią do przyjmowania nowych produktów istnieją również sytuacje (np. zaburzenia integracji sensorycznej, problemy gastroenterologiczne, alergie, nieprawidłowa budowa jamy ustnej), które warto skonsultować ze specjalistą.
Photo by Dose Juice on Unsplash
