LEPTYNOOPORNOŚĆ  – główny powód opornej do leczenia otyłości?

W 1994 roku Zhang wraz z zespołem odkryli gen ob regulujący równowagę energetyczną w organizmie. Nikt wtedy pewnie jeszcze nie przypuszczał, że produkt tego genu – leptyna przysporzy tyle trudności naukowcom w rozpracowywaniu problematyki otyłości. 

Gen ob wpływa na synteze leptyny – hormonu powstającego w adipocytach – komórkach tkanki tłuszczowej. Im więcej jest tkanki tłuszczowej w organizmie, tym większe jest stężenie leptyny krążącej w surowicy krwi. Produkt białkowy genu ob został nazwany leptyną od greckiego słowa leptos oznaczającego „cienki”, ponieważ w izolowanych warunkach powodował znaczące zmniejszenie spożycia pokarmu, masy ciała i tkanki tłuszczowej. Takie działanie leptyny wykazano wstrzykując ją myszom z niedoborem tego białka. 

Zgodnie z mechanizmem sprzężenia zwrotnego, na którym opiera się niemal cała fizjologia, wzrost steżenia leptyny powinien hamować apetyt, zmniejszać ilość przyjmowanej energii wraz z pożywieniem oraz zwiększać termogenezę (przemianę materii) poprzez oddziaływanie w ośrodkowym układzie nerwowym. Leptyna wykazuje więc aktywność hormonów anoreksygennych, czyli takich, które prowadzą do zahamowania przyjmowania pożywienia.

Leptyna oprócz działania regulującego ilość przyjmowanego posiłku, wpływa dodatkowo na metabolizm węglowodanów i tłuszczów. Leptyna hamuje podstawowe i stymulowane glukozą wydzielanie insuliny, a w fizjologicznych stężeniach obniża drugą fazę sekrecji insuliny. Hormon ten zwiększa również wchłanianie glukozy, zwiększając jej stężenie w surowicy krwi. Ponadto, leptyna przekierowuje glukozę do mięśni szkieletowych, działając podobnie jak insulina. Wpływ leptyny na metabolizm lipidów jest natomiast przeciwstawny do insuliny. Leptyna prowadzi do zmniejszenia syntezy tkanki tłuszczowej oraz zwiększenie lipolizy, czyli jej rozpadu, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie. Hiperleptynemia obserwowana w otyłości, sprzyja powstawaniu insulinooporności

WSZYSTKO PIĘKNIE – pomyślisz, to dlaczego u osób z podwyższoną zawartością tkanki tłuszczowej, podwyższone steżenie leptyny nie działa kompensacyjnie i nie tłumi apetytu oraz nie przyspiesza przemiany materii?

Najprawdopodobniej za wszystko odpowiedzialna jest leptynooporność, czyli zjawisko analogiczne jak w przypadku insulinooporności. W insulinooporności komórki docelowe sa niejako “głuche” na działanie insuliny – podobnie sprawy mają sie w przypadku leptynoopornosci – komórki docelowe i receptory nie reagują na działanie tego hormonu. 

Jak to często bywa w przypadku odkrycia nowego hormonu lub białka, początkowy pogląd mówiący o tym, że leptyna przeciwdziała otyłości został zastąpiony bardziej złożonym spojrzeniem. 

Aktualnie przyjmuje się, że szereg procesów metabolicznych, hormonalnych, genetycznych, czy epigenetycznych wpływa na końcowe stężenie leptyny i u osób z otyłością zarówno stężenie jak i aktywność tego hormonu są zaburzone. Nie ma jednoznacznego poglądu, czy otyłość jest skutkiem, czy przyczyną zaburzeń aktywności leptyny. Na ten moment przyjmuje się, że to zaburzenie działa dwukierunkowo. Nieprawidłowa aktywność leptyny powoduje otyłość, a występowanie otyłości pogłębia zaburzenia leptyny. Rozkręca się samonapędzające, błędne koło, które utrudnia leczenie otyłości.

U osób szczupłych leptyna w surowicy jest w przeważającej większości związana z białkami oraz z rozpuszczalną izoformą receptora leptynowego. To powoduje, że nie jest narażona na degradację. U osób z otyłością – większość krążącej leptyny występuje w postaci wolnej, która szybko podlega enzymatycznemu rozpadowi. Najprawdopodobniej jest to jeden z powodów zahamowania działania leptyny u osób otyłych.

Drugim powodem leptynooporności jest zaburzone przechodzenie przez barierę krew-mózg w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN). To przejście leptyny do OUN jest niezbędne do regulacji termogenezy i apetytu, ponieważ leptyna hamuje aktywność hormonów pobudzających łaknienie, m.in. neuropeptydu Y. 

Aktualnie oznaczanie leptyny w surowicy krwi nie jest wykorzystywane w rutynowych badaniach dotyczących zaburzeń gospodarki węglowodanowej czy lipidowej. Niemniej jednak jej oznaczenie może  być pomocne w poszukiwaniu przyczyny otyłości, zarówno u dzieci jak i u dorosłych, a także w diagnozowaniu zaburzeń miesiączkowania, płodności, czy schorzeń gospodarki węglowodanowej. 

✓ faza cyklu miesiączkowego

✓ godzina pobrania 

✓ wpływ posiłku na wynik

✓ kompulsywne objadanie się

✓ trudności w redukcji masy ciała

✓ niepohamowany apetyt 

✓ zaburzona regulacja głodu i sytości

✓ zaburzenia miesiączkowania i występująca otyłość

Chętnie pomogę Ci w znalezieniu rozwiązań żywieniowych i tych związanych ze stylem życia, które ułatwią zmniejszenie nadmiernej masy ciała. W przypadku wątpliwości dotyczących Twojego zdrowia zaproponuję Ci konsultację lekarską i wykonanie dodatkowych badań, aby mieć pewność, ze nadmierna masa ciała nie jest skutkiem schorzenia.

A jeśli chcesz w jakikolwiek sposób wyrazić opinię lub odnieść się do wpisu: LEPTYNOOPORNOŚĆ  – główny powód opornej do leczenia otyłości?, zapraszam do sekcji komentarzy poniżej 🙂

BIBLIOGRAFIA

Zhang, Yiying, et al. „Positional cloning of the mouse obese gene and its human homologue.” Nature 372.6505 (1994): 425-432.

Pyrżak, B., A. Wiśniewska, and A. Majcher. „Wpływ polimorfizmu Gln223Arg genu receptora leptynowego na stopień otyłości, stężenie leptyny oraz częstość występowania zespołu metabolicznego u dzieci z otyłością prostą.” Endokrynol Pediatr 3.24 (2008): 35-44.

Frühbeck, G., and J. Salvador. „Relation between leptin and the regulation of glucose metabolism.” Diabetologia 43.1 (2000): 3.

Baile, Clifton A., Mary Anne Della-Fera, and Roy J. Martin. „Regulation of metabolism and body fat mass by leptin.” Annual review of nutrition 20.1 (2000): 105-127.

Myers, Martin G., Michael A. Cowley, and Heike Münzberg. „Mechanisms of leptin action and leptin resistance.” Annu. Rev. Physiol. 70 (2008): 537-556.