Czy zastanawiałaś_eś się kiedykolwiek jaki jest związek pomiędzy zaburzeniami gospodarki hormonalnej regulującej apetyt a zaburzeniami odżywiania?
Czy stężenie i aktywność leptyny regulującej sytość i zmniejszającej pobór pokarmu są powiązane z występowaniem zaburzeń odzywiania?
A jeśli tak to w jaki sposób?
Czy chodzi jedynie o regulację ośrodka głodu i sytości?
A może stężenie leptyny oddziaływuje również na nasze zachowania poprzez układ nagrody?
Zaburzenia odżywiania mają złożoną etiopatogenezę. Dla mnie oznacza to, że pracując z osobami z zaburzeniami odżywiania rzadko kiedy skupiam się na określeniu konkretnej przyczyny, bo tych może być wiele. Częściej poszukuję sposobów, jak zmienić aktualne zachowania w zakresie jedzenia na bardziej wspierające.
Leptyna to jeden z hormonów, które regulują ośrodek głodu i sytości w podwzgórzu, w mózgu. Więcej na ten temat pisałam tutaj, a na temat jak radzić się odżywiać przy insulinooporności – tutaj.
W 2020 r. Cassioli i współpracownicy wykazali, ze u osób z anoreksją oraz z bulimią stężenie leptyny było niższe w porównaniu do osób zdrowych. Z kolei u osób z napadowym objadaniem się stężenie leptyny było istotnie wyższe w porównaniu do osób z grupy kontrolnej. Stwierdzili również, że zaburzone stężenie leptyny nie oddziaływuje jedynie na ośrodek głodu i sytości, ale również na OŚRODEK NAGRODY W MÓZGU!
U osób, u których występuje stan głodzenia i leptyna jest obniżona, dosyć często obserwuje sie nadmierną pobudliwość ruchową. Zgodnie z przyjętą przez badaczy hipotezą nadmierna aktywność ruchowa w stanie głodzenia wynika z potrzeby znalezienia pokarmu.
Inaczej jednak sytuacja wygląda u osób z anoreksją! Obserwowana często nadmierna aktywność ruchowa nie wynika z potrzeby pozyskania pokarmu. Jest natomiast konsekwencją napięcia i lęku w związku z zaburzonym obrazem własnego ciała i potrzebą zwiększenia deficytu kalorycznego. Dodatkowo ta aktywność reguluje napięcie emocjonalne. Jednym słowem kompulsywna aktywność fizyczna u osób z zaburzeniami odżywiania działa jak nagroda, która nasila aktywność dopaminy. Wskazuje to na zaburzoną funkcję leptyny u osób z anoreksją.
Ciekawej obserwacji badacze dokonali w odniesieniu do osób z napadami objadania się (ang. binge eating disorder, BED). Stężenie leptyny było istotnie wyższe w porównaniu do osob, u których nie występowały zaburzenia odżywiania. Podwyższone steżenie leptyny występowało również u osób z jedzeniem emocjonalnym. Przyjmuje się, że u osób z BED i/lub z jedzeniem emocjonalnym podwyższone stężenie leptyny nasila w sposób patologiczny przyjmowanie pokarmu. Wynika ono z silnego pragnienia jedzenia, które w odczuciu jest zbliżone do uczucia przyjemności po zażyciu substancji uzależniającej. To zachowanie prowadzące do nadmiarowego jedzenia jest wynikiem działania leptyny na układ nagrody. Można powiedzieć, że leptyna stępia odczuwanie przyjemności, dlatego człowiek z leptynoopornością zaczyna przyjmować większą ilość jedzenia, by odczuć taką samą przyjemność, jaką by odczuł przy mniejszej ilości jedzenia.
Posłuchaj odcinka mojego podcastu o napadowym objadaniu się
Przedstawione w powyższym badaniu wyniki mają swoje odzwierciedlenie również w innych pracach. Przykładowo w pracy przedstawionej przez Hebebranda i wsp. podawanie rekombinowanej leptyny chorym na anoreksję z ultraniskim stężeniem leptyny prowadziło do poprawy stanu zdrowia, szybszego odzyskiwania masy ciała oraz zmniejszenia objawów depresyjnych.
Oczywiście nie oznacza to, że wynaleziono cudowny lek na zaburzenia odżywiania.
Myślę jednak, że przedstawienie zależności pomiędzy zaburzeniami odżywiania a leptyną to kolejny dostawiony klocek do tej wielowymiarowej budowli, jaką są zaburzenia odżywiania.
Jeśli czujesz, że zaburzenia odżywiania to problem który Cię dotyka i przydałaby Ci się w tym temacie pomocna dłoń:
A jeśli chcesz w jakikolwiek sposób wyrazić opinię na temat wpisu: CZY LEPTYNA ODGRYWA ROLĘ W ZABURZENIACH ODŻYWIANIA?, zapraszam do sekcji komentarzy poniżej 🙂
BIBLIOGRAFIA
Cassioli, Emanuele, et al. „Reward and psychopathological correlates of eating disorders: The explanatory role of leptin.” Psychiatry Research 290 (2020): 113071.
Hebebrand, Johannes, and Özgür Albayrak. „Leptin treatment of patients with anorexia nervosa? The urgent need for initiation of clinical studies.” European child & adolescent psychiatry 21.2 (2012): 63-66.